Kōrniska bilā

Kōrnwalas karengus

Kōrniska bilā, dīgi kōrniskan - stan ast bilā iz p-kēltiskan gruppin stēisan kēltiskan billin. Bilā bēi tērpautan ērgi astōnadesīmtas mettasimtas wangan en Kōrnwalu (Ēnglijas pusideinawakarāi).

En pagaūseņu stesse dwidesīmtan mettasimtan pagaūne di bandāsnas, kai billin etteikātun. Bilā ni bēi tērpautan pra dwisimtan mettans, tit tikka si šlaitawīdai billas wersiōnis:

• Kernewek Unyes (Unified Cornish - Aīningi Kōrniskan). Stan ast pamīrisna stesse Henry'n Jenner'an be Rōbertan Nance'an. Teikātan en pagaūseņu stesse dwidesīmtan mettasimtan, gruntintan pa appumans iz sirdametsimtans, be sen wīrdans iz bretōnan be welsiskan billin.
  
• Kernewek Noweja (Modern Cornish - Tēntiskan Kōrniskan) - teīktan pra Richard'an Gendall'an en pagaūseņu stēisan astōndesimtan mettan, sen wīrdans iz XVII be XVIII mettasimtans be ēngliskan ortōgrafijan.
  
• Kernewek Kemmyn (Common Cornish - Perōniskan Kōrniskan) - bilā teikātan pra Ken'an George'an en pussei stēisan astōndesimtan mettan, kawīda sendāst dabbans stesse Kernewek Unyes be Kernewek Noweja. Teinū ukapōpularaisi billas wersiōni.
• Kernewek Unys Amendys (Unified Cornish Revised - Aīningi Tikrintan Kōrniskan) - wersiōni iz pussei stēisan newindesīmtan mettan.
  

Kōrniskas Billas Komisiōni perlazinna jau delli sīmtans certifikātans ezze kōrniskas billas zināsnan.

Istōrija

Kōrniskas billas izniksnā

- Billas pagaūsenis pa 557 mettan. Staddan Kēltai en wakkaru pastāi padelītan pra ēnglins (Kōrnwals be Welss)
- Ainatīngis arāiks na Tamar appin sirzdau kōrnwalans be ēnglins (ezze 936)
- En 1549 ēngliskas Act of Uniformity palaipinna tērpautun en kīrkimans ēngliskan billin. Kōrnwalamans stan ni padīngus, tit tenēi pagaūwa senskīsnan, zinātan kāigi Madlinlāiskan Senskisnā. Senskisnā bēi šlait izpalsenin, tūlin zmūnei bēi ergalintan pra ēngliskan karrin.
- En 1676 aulaūwa panzdaums zmūi, kawīds bilāi ter kōrniskai.
- En 1777 aulaūwa panzdauma genā, kawīda zināwusi labbai billin. Aulaūwusi tenā bilāits: "Me ne vidn cewsel Sawznek!" - "As ni kwāi bilītun ēngliskai!". Adder šlāit tenā zināwusi ēngliskan, be tērpaui din.

Appus

• Vocabularum Cornicum - kōrniskai-latīniskas wirdeīns iz wūraikōrniskan kērdan.
• Bodmin Manumissions - manuskrīptan en latīnisku, galwai sen emnins stēisan kōrniskan sklāwin.
• Zūrgi dwiddesimts tūsimtans rīndans stesse sirdkōrniskan. Galwai stan bēi tekstai sendātan sen religiōnin.

Billas etteikasnā

Ebkaīlinsnas zentlin en ēngliskai-kōrnwaliskasmu arāikan

Billas etteikasnā pagaūwa en dwidesīmtasmu mettasimtan. Stan bēi ōrganizitan dillin stesse patriōtiskan gruppin. Tēnti bilāi di, kāi prastan waiţāsnan mazzī di bandātun sen 3 tūsimtans zmūnins, adder labbai be dīwai kōrniskan zinna zūrgi trīsimtan zmūnins.