Tū redigijja Sweppils

{{kēmiskan_elamēntan
|                   bildin = [[File:sweppils_elaktrōnai.png|100px]] [[File:sweppils(tappali).png|300px]] <br> Sweppilas elaktrōnan kōnfiguraciōni be sadīnsna en periōdiskai tappalin<br>[[File:sweppils_spektrum.jpg|400px]]<br> Sweppilas spektras līnijas
|             atōmas gīrbis=16
|              atōmas massi=32,065
|elaktrōnan kōnfiguraciōni =[Ne]3s<sup>2</sup>3p<sup>4</sup>
|                 izotōpai =stabīlai: <sup>32</sup>S (95,02%),<br><sup>33</sup>S (0,75%),<br><sup>34</sup>S (4,21%), <br><sup>36</sup>S (0,02%) <br> nistabīlai: <sup>35</sup>S (β<sup>-</sup>, 87,32 dēinas)
|                  kāmstis = 1960
|     tīrpsnas temperatūri = 392,05 K (118,9 °C)
|     bīrgsnas temperatūri = 717,87 K (444,72 °C)
|               CAS nummeri= 7704-34-9
}}

'''Sweppils''' - kēmiskan elamēntan, nimetallin. En nōrmalimans āudairans geltaīns dīrzals kērmens.

===En dabbai===

Sweppils enēit en dwāi [[aminarūgtai|aminarūgtans]]: [[metiōnini|metiōninin]] be [[cisteini|cisteinin]], be tīt en tūlin [[gaīlin|gaīlimans]]. Dīgi enēit en witāminins. Stesse paggan ast tūlin sweppilas en pōzemiskans deglins, kawīdas ēit iz prawūrans aūgmenins. Gaūne di sweppilin skistināntei anglin be naftan, adder dīgi kappa di tennan.

Sweppils ast 16 ukadeznai paplattintan kēmiskan elamēntan en zemmei, ast tennan 0,026% tenesses massin.

Niskistīntas pōzemiskan daggijan degsnā dīlina atmōsferis dērgsnan sen sweppilas diōksidan. Sweppilas diōksids en atmōsferei sejja si sen undan be teikāi sweppilas rūgtan (IV), kawīds teikāi [[rūgtas sūjis|rūgtans sūjins]].

<gallery widths="250px" heights="250px>
Image:sweppils_kristāls.jpg|Naturāls sweppilas kristāls
Image:sweppils_lappin.png|Degīnts sweppils tīrpsta be degga sen galīmban lappin
</gallery>

===Sendāsenei===

Degīntan, teikāi sen [[deginnis|deginnin]] [[sweppilas diōksids|sweppilas diōksidan]]. Degga sen galīmban lappin, tīrpstantei en kraujawūrmin skāistan. Tālis mazīngi būtwei deginnintan prei [[sweppilas triōksids|sweppilas triōksidan]] prei katalizatōras šaisēntiskwan (perw. [[wanades penktaōksidan]]). Sen metallins teikāi [[swepilīdai|swepilīdans]] en warewīngei egzōtermiskans reakciōnins.

Teikāi rūgtans: [[swepillas rūgtan (VI)]], [[swepillas rūgtan (IV)]] be [[swepilasundennis|swepilasundennin]].

===Sweppilas alatrōpijas fōrmis===

[[Image:sweppilas_fāzin_diagraman.gif|thumb|left|300px|Sweppilas fāzin diagraman. Dwejjan kristāliskan struktūrin paggan ast trīs trigubbai punktai.]]
[[Image:sweppils_alfa.jpg|thumb|right|200px|Sweppils-α]]
[[Image:sweppils_S8.png|thumb|right|200px|Sweppilas prēipirstiskas delikīks S<sub>8</sub>]]

Dwāi ukaswarewīngis sweppilas alatrōpijas fōrmis sweppils-α be sweppils-β ast teikātan pra prēipirstiskans delikīkans S<sub>8</sub>. Sweppils-α praēit en temperatūrei 95,6°C pa swāise pūran gnesnai en sweppilin-β. En temperatūrei 118,9 °C sweppils-β praēit en skāistan. En mūisesamans gnesnans praēisna iz sweppilin-α en sweppilin-β audāi si en aūktaisimans temperatūrins. Pa gnesnai aūktaišai nikāi 1 200 atm sweppils-α praēit izreizan en skāistan.

Tapīnts skāists sweppils kitawīdina swajjan bārwin iz geltaīnan en brūnan be mūisesina swajjan [[wiskōzitati|wiskōzitatin]], kawīda kakinna swajjan maksimum en tēmperatūrei, sēntei staddan 10<sup>5</sup> mūisesan nikāi en pagaūseņu. Audāi si tīt, beggi sweppilas delikīkai S<sub>8</sub> sejja si en [[pōlimeran|pōlimerans]]. Šī sweppilas fōrmi ast bilītan kāigi sweppils-m. Maksimāla wiskōzitati ast kakīntan en temperatūrei 187 °C. En aūktaisimans temperatūrins pōlimeran delikīkai irsta be tapināntei tālis sweppilas wiskōzitati etwārtai mazzina si. Sweppils bīrga en temperatūrei 444,6 °C. En pagaūseņu en pūru ast tēr delikīkai S<sub>8</sub> be S<sub>6</sub>, kawīdai prei tālaišai tēmperatūris aūgsnan irsta en mazzans delikīkans. En temperatūrei 800 °C en pūru ast jāu tēr delikīkai S<sub>2</sub>. Tālis mūisesinantin tēmperatūrin, delikīkai S<sub>2</sub> disōcija.

[[Category: Kēmija]]

<!--
[[de:Schwefel]]
[[en:Sulfur]]
[[lv:Sērs]]
[[lt:Siera]]
[[pl:Siarka]]
[[ru:Сера]]
-->